ห้ามภิกษุแสดงอิทธิปาฏิหาริย์

     สมัยนั้น ปุ่มไม้แก่นจันทร์มีราคามาก ราชคหเศรษฐีมี ปุ่มไม้แก่นจันทร์อยู่ท่อนหนึ่ง ประสงฆ์จะทำทานด้วยบาตรปุ่มไม้แก่นจันทร์ จึงให้ช่างกลึงเป็นบาตร เมื่อทำเสร็จได้เอาใส่สาแหลกผูกไว้ปลายไม้ไผ่ แล้วผูกต่อ ๆกันขึ้นไปจนสูง ประกาศว่า

     "สมณะหรือนักบวชผู้ใด เป็นพระอรหันต์และมีฤทธิ์ จงเหาะขึ้นไปปลดเอาบาตรปุ่มไม้แก่นจันทร์ลูกนี้ไปเถิด"

     ฝ่ายปูรณะกัสสป ได้เข้าไปหาท่านราชคหเศรษฐี แล้วกล่าวว่า

     "ท่านคหบดี ! อาตมานี่แหละเป็นพระอรหันต์และมีฤทธิ์ขอท่านจงให้บาตรแก่อาตมาเถิด"

     ท่านเศรษฐีตอบว่า "ท่านเจ้าข้า ! ถ้าพระคุณเจ้าเป็นพระอรหันต์มีฤทธิ์จริง ก็จงปลดบาตรที่ข้าพเจ้าให้แล้วนั่นแลไปเถิด"

     ต่อมา ท่านมักขลิโคสาล ท่านอชิตเกสกัมพล ท่านปกุธกัจจายนะ ท่านสัญชัยเวลัฏฐบุตร ท่านนิครนถ์นาฏบุตร รู้ข่าวก็ได้เข้าไปหาท่านเศรษฐี ขอบาตรเช่นเดียวกับท่านปูรณะกัสสป ท่านเศรษฐีก็บอกว่าให้เหาะขึ้นไปเอาเองเถิด ก็ไม่มีใครเหาะได้

     วันหนึ่ง พระโมคคัลลานะกับพระปิณโฑลภารทวาชะ ได้ไปบิณฑบาตผ่านบ้านเศรษฐี ทราบประกาศแล้ว พระปิณโฑลภารทวาชะ กล่าว่า

     "ท่านโมคคัลลานะ ! ท่านจงขึ้นไปปลดเอาบาตรนั้นลงมาเถิด บาตรนั้นจะเป็นของท่าน"

     พระโมคคัลลานะก็เกี่ยง ให้พระปิณโฑล์ขึ้นไปปลดเอาเถิด พระปิณโฑล์จึงเหาะขึ้นไปปลดเอาบาตรปุ่มไม้แก่นจันทร์ แล้วถือบาตรนั้นเหาะรอบเมืองราชคฤห์ 3 รอบ แล้วจึงลงมา

     ราชคฤห์เศรษฐีพร้อมกับบุตรและภรรยา ยืนดูอยู่ในบ้านและเห็นตลอด จึงประคองอัญชลีนมัสการ ร้องนิมนต์ว่า

     "ท่านเจ้าข้า ! ขอพระคุณเจ้าปิณโฑลภารทวาชะ นิมนต์มาที่เรือนของกระผมเถิด"

     เมื่อพระปิณโฑล์มาถึงเรือน ท่านเศรษฐีได้รับบาตรของท่าน และจัดของเคี้ยวมีค่ามากถวายท่าน แล้วกลับไปสู่อารามชาวบ้านได้ทราบข่าว พระปิณโฑล์เหาะขึ้นไปปลดบาตรเศรษฐีต่างส่งเสียงอึกทึกเกรียวกราว เดินตามพระปิณโฑล์ไปจนถึงวัด

     พระพุทธองค์ทรงสดับเสียงเหล่านั้นแล้ว ตรัสถามพระอานนท์ว่า

     "อานนท์ ! นั่นเสียงอึกทึกเกรียวกราว เกิดเรื่องอะไรกัน?"

     พระอานนท์ได้กราบทูลเรื่องพระปิณโฑล์ เหาะขึ้นไปเอาบาตรปุ่มไม้แก่นจันทร์ของเศรษฐีโดยตลอด

     พระพุทธองค์จึงทรงรับสั่งประชุมสงฆ์ แล้วตรัสถามพระปิณโฑล์

     "ภารทวาชะ ! ข่าวว่าเธอเหาะขึ้นไปปลดบาตรของเศรษฐีลง จริงหรือ?"

     "จริง พระพุทธเจ้าข้า"

     "ภารทวาชะ ! การกระทำของเธอนั่นไม่เหมาะ ไม่สม ไม่ควร ไม่ใช่กิจของสมณะ ใช้ไม่ได้ ไม่ควรทำ 

     ไฉนเธอจึงได้แสดงอิทธิปาฏิหาริย์ ซึ่งเป็นธรรมอันยวดยิ่งของมนุษย์ แก่พวกคฤหัสถ์ เพราะเหตุแห่งบาตรไม้ ซึ่งเป็นดุจซากศพเล่า มาตุคามแสดงของลับ เพราะเหตุแห่งทรัพย์ ซึ่งเป็นดุจซากศพแม้ฉันใด

     เธอก็ฉันนั้นเหมือนกัน ได้แสดงอิทธิปาฏิหาริย์ ซึ่งเป็นธรรมอันยวดยิ่งของมนุษย์ แก่พวกคฤหัสถ์ เพราะเหตุแห่งบาตรไม้ ซึ่งเป็นดุจซากศพ

     การกระทำของเธอนั้น ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใส ของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส"

     ครั้นทรงตำหนิการกระทำของพระปิณโฑล์เป็นอันมากแล้ว จึงรับสั่งแก่ภิกษุทั้งหลายว่า

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงแสดงอิทธิปาฏิหาริย์ ซึ่งเป็นธรรมอันยิ่งยวดของมนุษย์แก่พวกคฤห้สถ์ รูปใดแสดง ต้องอาบัติทุกกฎ"

     ภิกษุทั้งหลาย ! พวกเธอจงทำลายบาตรไม้นั่น บดให้ละเอียด แล้วใช้เป็นยาหยอดตาของภิกษุทั้งหลาย

     อนึ่ง ภิกษุไม่พึงใช้บาตรไม้ รูปใดใช้ ต้องอาบัติทุกกฎ"

ขยายความ พระปิณโฑลภารทวาชะ ท่านเป็นพระอรหันต์แล้วยังถูกพระพุทธองค์ทรงตำหนิอย่างมากมาย และเป็นต้นบัญญัติมิให้พระแสดงฤทธิ์ แม้เป็นของที่มีจริง

ปล.พระปิณโฑลภารทวาชะ จัดเป็นผู้มีฤทธิ์รองจากพระโมคคัลลานะ (อัครสาวกเบื้องซ้ายของพระพุทธเจ้า)เท่านั้น

     ในเมืองไทย มีภิกษุหลายรูปประกาศว่า เป็นพระอริยบุคคลชั้นนั้นชั้นนี้บ้าง บ้างก็อ้างว่าติดต่อพูดคุยกับพระอินทร์ เทวดา หรือ พญายมราช บ้างก็ว่าได้ฌานชั้นนั้นชั้นนี้ ไม่น่าจะเอาคุณวิเศษที่พระพุทธเจ้าห้าม มาเป็นเครื่องล่อให้ประชาชนเลื่อมใสตนและสำนักของตนด้วยอุบายอันลามกเช่นนี้ เพราะเสี่ยงต่อการขาดจากความเป็นพระมากเกินไป

     ถ้าอวดคุณวิเศษที่ไม่มีจริง ก็เป็นปาราชิก ถ้าอวดในสิ่งที่ มีจริงก็ปรับอาบัติปาจิตตีย์และทุกกฎ คือผิดทั้งขึ้นและล่อง

ห้ามเรียนและสอนดิรัจฉานวิชา

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงเรียนดิรัจฉานวิชา รูปใดเรียนต้องอาบัติทุกกฎ"

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงสอนดิรัจฉานวิชา รูปใดสอนต้องอาบัติทุกกฎ"

 ขยายความ ดิรัจฉานวิชา คือความรู้ที่ขวางต่อทางบรรลุพระนิพพาน เช่น รู้ในการทำเสน่ห์ รู้ในการทำให้คนถึงวิบัติ รู้เรื่องภูติผี รู้ในทางทำนาย เช่นหมอดูเป็นต้น

     ทรงห้ามทั้งการเรียน การสอน และการประกอบ แต่พึงทราบว่าทรงห้ามแต่ภิกษุเท่านั้น มิได้ห้ามชาวบ้าน

ห้ามเขียนภาพสตรีและบุรุษไว้ข้างฝา

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงให้เขียนภาพสตรีและบุรุษ (ไว้ในที่อยู่) รูปใดเขียนต้องอาบัติทุกกฎ เราอนุญาตภาพดอกไม้ ภาพเครือเถา ฟันมังกร ดอกจอกห้ากลีบ "

ขยายความ ในปัจจุบันน่าจะสงเคราะห์ ภาพถ่ายชายหญิงที่สวยงาม ภาพดาราในปฏิทินเข้าด้วย ภาพชนิดใดก็ตาม ถ้าเห็นแล้วทำให้เกิดความกำหนัดยินดีในกามคุณทั้ง 5 ภาพเหล่านั้นย่อมไม่ควรแก่ภิกษุทั้งสิ้น

ห้ามนอนเตียงเดียว ห่มผ้าผืนเดียวกัน

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงนอนร่วมเตียงเดียวกัน ไม่พึงนอนร่วมเครื่องลาดเดียวกัน ไม่พึงนอนร่วมผ้าห่มผืนเดียวกัน ไม่พึงนอนร่วมเครื่องลาด และผ้าห่มผืนเดียวกัน รูปใดนอนหรือห่ม ต้องอาบัติทุกกฎ"

ภิกษุผู้ถือหรือไม่ต้องถือนิสัย

     "ภิกษุทั้งหลาย ! เราอนุญาตให้ภิกษุผู้ฉลาด ผู้สามารถ ถือนิสัยอยู่ 5 พรรษา และให้ภิกษุผู้ไม่ฉลาด ผู้ไม่สามารถ ถือนิสัยอยู่ตลอดชีวิต"

ภิกษุผู้ต้องถือนิสัย

     1.เป็นผู้ไม่มีศรัทธา

     2.เป็นผู้ไม่มีหิริ

     3.เป็นผู้ไม่มีโอตตัปปะ

     4.เป็นผู้เกียจคร้าน

     5.เป็นผู้มีสติฟั่นเฟือน

อีกหมวดหนึ่ง

     1.เป็นผู้วิบัติด้วยศีล ในอธิศีล

     2.เป็นผู้วิบัติด้วยอาจาระ ในอัธยาจาร

     3.เป็นผู้วิบัติด้วยทิฐิ

     4.เป็นผู้ได้ยินได้ฟังน้อย

     5.เป็นผู้มีปัญญาทราม 

อีกหมวดหนึ่ง

     1.ไม่รู้จักอาบัติ

     2.ไม่รู้จักอนาบัติ

     3.ไม่รู้จักอาบัติเบา

     4.ไม่รู้จักอาบัติหนัก

     5.จำปาติโมกข์ไม่ได้

ห้ามไว้ผมยาว

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงไว้ผมยาว รูปใดไว้ต้องอาบัติทุกกฎ

       ภิกษุทั้งหลาย ! เราอนุญาตให้ไว้ผมได้สองเดือน หรือยาวสององคุลี"

ห้ามส่องดูเงาหน้า

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงดูเงาหน้าในแว่น (กระจก) หรือภาชนะน้ำ รูปใดดูต้องอาบัติทุกกฎ"

ห้ามสวดพระธรรมด้วยทำนอง

"ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุสวดพระธรรมด้วยทำนองยาวคล้ายเพลงขับ มีโทษ 5 คือ

     1.ตนยินดีในเสียงนั้น

     2.คนอื่นก็ยินดีในเสียงนั้น

     3.ชาวบ้านติเตียน

     4.สมาธิของผู้พอใจการทำเสียงย่อมเสียไป

     5.ภิกษุชั้นหลังจะถือเป็นเยี่ยงอย่าง

ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงสวดพระธรรม ด้วยทำนองยาวคล้ายเพลงขับ รูปใดสวดต้องอาบัติทุกกฎ"

ห้ามตัดองค์กำเนิด

     ภิกษุรูปหนึ่ง ถูกความกระสันเบียดเบียน จึงได้ตัดองค์กำเนิดของตนเสียภิกษุทั้งหลายกราบทูลเรื่องนั้น แด่พระพุทธองค์ จึงทรงบัญญัติว่า

     "ภิกษุทั้งหลาย ! โมฆบุรุษนั้น เมื่อสิ่งที่จะพึงตัดอย่างอื่นยังมี ไพล่ไปตัดเสียอีกอย่าง ภิกษุไม่พึงตัดองค์กำเนิดของตน รูปใดตัด ต้องอาบัติถุลลัจจัย"

ห้ามเปลือยกาย

     "ภิกษุทั้งหลาย ! 

     ภิกษุเปลือยกาย ไม่พึงไหว้ภิกษุเปลือยกาย

     ภิกษุเปลือยกาย ไม่พึงให้ภิกษุเปลือยกายไหว้ตน

     ภิกษุเปลือยกาย ไม่พึงให้ภิกษุไม่เปลือยกายไหว้ตน

     ไม่พึงเปลือยกายทำบริกรรมแก่ภิกษุเปลือยกาย

     ไม่พึงใช้ภิกษุเปลือยกายทำบริกรรม

     ไม่พึงเปลือยกายให้ของแก่ภิกษุเปลือยกาย

     ไม่พึงเปลือยกายรับประเคน

     ไม่พึงเปลือยกายเคี้ยวของ

     ไม่พึงเปลือยกายฉันอาหาร

     ไม่พึงเปลือยกายลิ้มรส

     ไม่พึงเปลือยกายดื่ม

     รูปใดดื่ม ต้องอาบัติทุกกฎ"

พุทธานุญาตให้รับของหอมและดอกไม้

     "ภิกษุทั้งหลาย ! เราอนุญาตให้รับของหอม แล้วเจิมไว้ที่ บานประตูหน้าต่าง ให้รับดอกไม้ แล้ววางไว้ในส่วนข้างหนึ่งในวิหาร"

ห้ามฉันในภาชนะเดียวกัน

     "ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุไม่พึงฉันร่วมภาชนะเดียวกัน ไม่พึงดื่มร่วมขันใบเดียวกัน รูปใดฉันและดื่ม ต้องอาบัติทุกกฎ "