ในราตรีใกล้จะเสด็จดับขันธปรินิพพาน ภายใต้ไม้สาละทั้งคู่นั้น พระอานนท์ได้กราบทูลถามว่า เมื่อก่อนพวกภิกษุที่จำพรรษา
อยู่ในทิศทั้งหลายย่อมเฝ้าพระองค์ย่อมได้เห็น ได้เข้าไปนั่งใกล้เป็นที่เจริญใจ
เมื่อปรินิพพานแล้ว จะให้ภิกษุเหล่านั้นทำอย่างไร พระพุทธองค์ได้ตรัสตอบว่า
“อานนท์
! สังเวชนียสถาน 4 แห่งเหล่านี้ เป็นที่ควรเห็นของกุลบุตรผู้มีศรัทธา คือ
1.
สถานที่พระตถาคตประสูติ
2.
สถานที่พระตถาคตตรัสรู้
3.
สถานที่พระตถาคตแสดงพระธรรมจักร
4.
สถานที่พระตถาคตเสด็จดับขันธปรินิพพาน
อานนท์ ! ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา จักมาด้วยความเชื่อว่า พระตถาคตประสูติในที่นี้ก็ดี
พระตถาคตตรัสรู้สัมโพธิญาณในที่นี้ก็ดี
พระตถาคตทรงแสดงธรรมจักรให้เป็นไปในที่นี้ก็ดี พระตถาคตเสด็จปรินิพพานในที่นี้ก็ดี
ก็ชนเหล่าใดเหล่าหนึ่ง เที่ยวจาริกไปยังเจดีย์
มีจิตเลื่อมใสแล้ว จักทำกาละลง (กาละ คือ ตาย หรือล่วงลับไปแล้ว)
ชนเหล่านั้นทั้งหมด เบื้องหน้าแต่ตายเพราะกายแตก จักเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์”
ขยายความ
การดูสังเวชนียสถาน ที่จะได้ให้ผลเต็มที่ ก็คือการน้อมเอาคุณธรรมในสถานที่เหล่านั้น
มาปฏิบัติในกาย วาจา และจิตด้วย จึงจะได้รับผลสูงสุด และด้วยเหตุนี้
แม้เรามิได้มีโอกาสจะได้ไปบูชา ยังสถานที่ทั้ง 4 แห่ง แต่เราก็สามารถไปได้
ถึงได้โดยทางจิต คือการปฏิบัติตามคุณของสถานที่นั้น ๆ
